ភ្នំពេញ៖ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានបើកជាផ្លូវការនូវមហាសន្និបាតអន្តរជាតិ នៃបណ្តាគណបក្សនយោបាយនៅអាស៊ីលើកទី១២ (ICAPP) លើកទី ១២ ក្រោមប្រធានបទ “ការស្វែងរកសន្តិភាព និងការផ្សះផ្សាជាតិ” នៅថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ នៅវិមាន៧មករា ចាប់ពីថ្ងៃទី២២ ដល់២៣ ខែវិច្ឆិកា។

ពិធីបើកមហាសន្និបាតធ្វើឡើងក្រោមអធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាប្រធានកិត្តិយសមហាសន្និបាត ICAPP លើកទី១២ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធ និងសម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត អនុប្រធានគណបក្ស និងជាប្រធានមហាសន្និបាត ICAPP លើកទី១២ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធ។

មហាសន្និបាតអន្តរជាតិនេះប្រជុំប្រតិភូជិត ៣០០នាក់ ក្នុងនោះមានប្រតិភូអន្តរជាតិ ៩៩រូប និងប្រតិភូកម្ពុជា ៦៤នាក់ ដោយមានតំណាង៤៦នាក់ មកពីគណបក្សប្រជាជន និង ១៨ នាក់មកពីគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។ បន្ថែមពីលើនេះ ក៏មានការអញ្ជើញចូលរួមពីគណបក្សចំនួន៦២ គណបក្សនយោបាយ ដែលរួមមាន ៥១ មកពីអាស៊ី គណបក្សនយោបាយចំនួន៤ មកពីអាហ្វ្រិក និងគណបក្សនយោបាយចំនួន ៧ មកពីអាមេរិកឡាទីន, ក្រុមគណបក្សនយោបាយនៅអឺរ៉ុប គឺតំណាងដោយអ្នកប្រជាធិបតេយ្យនិយមកណ្តាល ( CDI )។ 

ក្នុងសុន្ទរកថាបើកមហាសន្និបាត សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានសម្តែងនូវកិត្តិយសក្នុងការស្វាគមន៍ប្រតិភូមកពីជាង ៥០ ប្រទេស និងបានទទួលស្គាល់ការពង្រីកយ៉ាងសំខាន់របស់ ICAPP ទាំងទំហំ និងឥទ្ធិពលនយោបាយ។ សម្តេចតេជោបាន​បញ្ជាក់​ថា ខណៈ​ដែល​សង្គ្រាមអាចផ្ទុះឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស ប៉ុន្តែការបញ្ចប់សង្គ្រាម និងការទទួលបានសន្តិភាពមកវិញ ត្រូវការពេលវេលាយូរ។

លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា​៖ «​ការបញ្ចប់សង្គ្រាមគឺជារឿងលំបាក ក៏ប៉ុន្តែការលំបាកជាងនេះទៅទៀត»។ លោកបានគូសបញ្ជាក់ពីវិធីសាស្រ្តអភិបាលកិច្ចផ្សេងៗគ្នានៅទូទាំងប្រទេស និងបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃសន្តិភាពសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ ដោយលោកបានអះអាងថា បើគ្មានសន្តិភាពទេ ការអភិវឌ្ឍន៍មិនអាចរីកចម្រើនបានទេ។

សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់សារជាថ្មីថា គ្មានសន្តិភាព គឺគ្មានការអភិវឌ្ឍ គ្មានការអភិវឌ្ឍ គឺគ្មានសន្តិភាព ហើយថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលមិនត្រូវមើលរំលងតម្លៃនៃសន្តិភាពដែលមានស្រាប់នោះទេ។ សម្តេចតេជោ អះអាង​ថា យុត្តិធម៌មិនអាចសម្រេចបាននោះទេ បើគ្មានសន្តិភាព។ ដោយ​ព្រមាន​ថា ការស្វែងរកយុត្តិធម៌តក់ក្រហល់ ដោយមិនគិតពីសុខសន្តិភាព គឺមិនអាចសម្រេចបាននោះឡើយ ហើយអាចធ្វើឱ្យប្រទេសធ្លាក់ទៅក្នុងវិបត្តិវិញ។

ដោយប៉ះលើអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា សម្តេចតេជោបានបញ្ជាក់ថា ការជ្រៀតជ្រែកពីខាងក្រៅអាចធ្វើឱ្យអាចនឹងអន្តរាយ ជាពិសេសការកាត់ទោសខ្មែរក្រហម ដោយមិនគិតពីការបង្រួបបង្រួមជាតិ។ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ថា «​ប្រសិនបើកម្ពុជា មិនគ្រប់គ្រងលើ​អធិប​តេយ្យ និងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួនទេ អាចនឹងអន្តរាយដោយការកាត់ទោសខ្មែរក្រហម ដែលមិនបានគិតដល់ការផ្សះផ្សាជាតិ»។

សម្តេច​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន បាន​លើកឡើង​ពី​ការ​ធ្វើ​នយោបាយ​លើ​បញ្ហា​សិទ្ធិមនុស្ស ដោយ​អះអាងថា ពួកគេ​ត្រូវបាន​គេ​ប្រើប្រាស់​ជា​ឧបករណ៍នយោបាយ ដើម្បីផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ សម្តេចបាន​សំដៅ​ទៅ លើ​ការ​ប៉ុនប៉ង​ធ្វើ​បដិវត្តន៍​ពណ៌​នៅ​កម្ពុជា​នាពេល​ថ្មីៗ​នេះ បន្ទាប់ពីការអនុវត្តន៍ជោគជ័យនៅប្រទេសបង់ក្លាដេស ប៉ុន្តែសម្តេចបានស្គាល់រួចទៅហើយពីរូបមន្តបដិវត្តន៍ពណ៌ ហើយត្រូវបានទប់ស្កាត់មិនឱ្យកើតមាននោះឡើយ។

ជាចុងក្រោយ សម្តេចតេជោ បានដាស់តឿនដល់បណ្តាប្រទេសដែលអះអាងថា ជាបិតាប្រជាធិបតេយ្យ កុំសាងកំហុសលើកទី៣ នៅកម្ពុជា បន្ទាប់ពីសាងកំហុសទី១ គឺគាំទ្ររដ្ឋប្រហាររបស់ លន់ នល់ និងសាងកំហុសទី២ គាំទ្រកៅអីរបស់ខ្មែរក្រហមនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ។ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ថា «​ពួកអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ដែលអះអាងថា គោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែបែរជាគាំទ្ររដ្ឋប្រហារ ១៨ មីនា ឆ្នាំ១៩៧០»។

កម្ពុជាបានក្លាយជាសមាជិករបស់ ICAPP តាំងពីឆ្នាំ២០០៣ ហើយធ្លាប់ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃសន្និសីទ ICAPP លើកទី៦ កាលពីឆ្នាំ២០១០ ជាមួយនឹងលទ្ធផលវិជ្ជមាន៕